عموم و خصوص من وجه یکی از اقسام نسبت بین دو مفهوم است. برای درک بهتر، به این مثال توجه کنید:
دو مفهوم «دانشآموز» و «ورزشکار» را در نظر بگیرید. این دو مفهوم نسبت عموم و خصوص من وجه دارند زیرا:
- برخی دانشآموزان ورزشکار هستند.
- برخی ورزشکاران دانشآموز نیستند.
- برخی دانشآموزان ورزشکار نیستند.
یعنی بین این دو مفهوم اشتراک، تمایز و عدم تعلق متقابل وجود دارد.
راهنمایی کوتاه: برای فهم عموم و خصوص من وجه باید به وجود سه حالت بین دو مفهوم توجه کرد.
گامبهگام:
۱) دو مفهوم را مشخص کنید.
۲) بررسی کنید آیا هر دو مفهوم میتوانند همزمان بر یک شیء یا فرد صدق کنند.
۳) بررسی کنید آیا مفهوم اول بر شیء یا فردی صدق میکند که مفهوم دوم بر آن صدق نمیکند.
۴) بررسی کنید آیا مفهوم دوم بر شیء یا فردی صدق میکند که مفهوم اول بر آن صدق نمیکند.
پاسخ نهایی: اگر هر سه حالت فوق برقرار بود، نسبت بین دو مفهوم عموم و خصوص من وجه است.
مثال مشابه: مفاهیم «کتاب» و «رمان» نیز نسبت عموم و خصوص من وجه دارند زیرا برخی کتابها رمان هستند، برخی رمانها کتاب نیستند (مثلاً رمانهای صوتی) و برخی کتابها رمان نیستند.
