رديف قافيه در شعر فارسي
رديف به واژه يا واژه‌هايي گفته مي‌شود كه در انتهاي مصراع‌ها يا بيت‌هاي شعر تكرار مي‌شوند و معمولاً بعد از قافيه مي‌آيند. براي درك بهتر، ابتدا بايد با مفهوم قافيه آشنا شويم.
قافيه چيست؟
قافيه به آخرين بخش از واژه‌هايي گفته مي‌شود كه در انتهای مصراع اول و دوم هر بيت شعر تكرار مي‌شوند و با هم هماهنگي دارند. مثلاً در اين بيت:
به نام خداوند جان و خرد
كزين برتر انديشه برنگذرد
واژه‌هاي «خرد» و «نگذرد» قافيه هستند.
رديف چيست؟
واژه يا عبارت‌هايي كه بعد از قافيه تكرار مي‌شوند و در همه بيت‌ها يكسان هستند، رديف نام دارند. براي مثال در اين شعر:
تو را من چشم در راه و دل در هواي تو دارم
به هر كجا كه روي اي دوست من خواه تو دارم
واژه «دارم» كه بعد از قافيه‌ها («هواي تو» و «خواه تو») آمده است، رديف است.
نكات مهم
- رديف بعد از قافيه مي‌آيد.
- در همه بيت‌هاي شعر تكرار مي‌شود.
- در برخي اشعار ممكن است رديف وجود نداشته باشد.
نكته: اگر در شعرى فقط قافيه داشته باشيم و رديف نباشد، به آن «مُقَيَّد» مي‌گويند و اگر هم قافيه و هم رديف داشته باشد، به آن «مُرَدَّف» گفته مي‌شود.
