تفاوت فیض و فضل الهی
فیض و فضل دو واژهای هستند که در ادبیات فارسی به کار میروند و هر دو به لطف و بخشش الهی اشاره دارند. اما بین این دو واژه تفاوتهایی وجود دارد.
فیض به معنای لطف و بخشش بیمنّت و بیانتهای الهی است که شامل همه موجودات میشود. فیض الهی شامل همه آفریدهها میشود و به آنها جان و حیات میبخشد.
فضل نیز به معنای لطف و بخشش خاص الهی است که شامل انسانهای خاصی میشود. فضل الهی بیشتر به انسانهایی تعلق میگیرد که به دنبال کمال و قرب الهی هستند.
در بیت مورد نظر، «ز فیضش خاک آدم گشت گلشن» به این معنی است که خاک آدم به واسطه فیض الهی به گلشن تبدیل شد و «ز فضلش هر دو عالم گشت روشن» به این معنی است که هر دو عالم به واسطه فضل الهی روشن شدند.
در نتیجه، فیض و فضل هر دو به لطف و بخشش الهی اشاره دارند، اما فیض شامل همه موجودات میشود و فضل بیشتر به انسانهای خاصی تعلق میگیرد.